Feiten en fictie
De Duitse schrijver van Kriminalromane Richard Fasten (*1966) heeft veel kennis en inzicht verzameld omtrent tal van zaken, die hem zowel voor zijn detectives, alsmede voor zijn radio- en televisiewerk goed van pas zal zijn gekomen. En hij is zich bewust dat kennis tegelijkertijd macht betekent. Dat stipt hij al aan in zijn voorwoord, als hij wijst op de omgang van kinderen 
onderling. “Ik weet iets dat jij niet weet.”
Sommige publiciteitsmedia, die we echter onder geen beding mogen beschouwen als serieuze kranten of uitgaven anderszins, bestaan bij de gratie van de aan de lezer gesuggereerde gedachte dat men ter redactie iets weet waarvan de consument eveneens graag op de hoogte zou zijn. Dat het daarbij vrijwel uitsluitend gaat om leugens, laster, lagen en listen, weet het gros van de lezers en kijkbuisverslaafden ook wel, maar men verdringt dat besef tamelijk vakbekwaam, omdat men anders niet de geringste reden meer voor zichzelf kan verzinnen om tot aankoop, respectievelijk oog- en/of oorconsumptie van zulke voze, abjecte en braakneigingen veroorzakende, schreeuwerige vodjes — en via een huichelachtig-serieuze presentatie van het verzamelde, manipulatief bewerkte, bewegende beeldenmateriaal — over te gaan.
Geheime kennis
Veel van wat Richard Fasten voor zijn lexicografische werk heeft verzameld in Das Lexikon des verbotenen Wissens is op lexico-logische wijze — dat wil zeggen volgens de letters van het Latijnse alfabet — gerangschikt, en het nodige daarvan is al vele eeuwen oud, maar wordt zelfs in onze dagen voor een groot deel bedekt met het zegel der verzwegenheid. Al wordt zulks steeds moeilijker, niet in de laatste plaats als gevolg van al die eigentijdse (zogeheten) communicatiemiddelen, welke echter nog wel eens worden gekenmerkt door een volstrekt gebrek aan werkelijke communicatie. Een flinke hoeveelheid van die aloude, werkelijke, dan wel zonder noodzaak als zodanig gekwalificeerde, geheimen blijken bepaald niet brisant te zijn, maar worden door belangengroeperingen in stand gehouden.
Eén van de in het onderhavige lexicon aangekaarte geheimen betreft de leeftijd van een vrouw. Daarnaar zou men nooit mogen vragen, en dat heeft weliswaar te maken met valse ijdelheid, maar het fenomeen is tot ver in de twintigste eeuw vrijwel overal in de zogenaamde beschaafde wereld overeind gebleven. Behalve als de dame in kwestie een zeer hoge leeftijd had bereikt, dan ging de ijdelheid der ijdelheden langzaam maar zeker verkeren in het tegendeel.
Oorspronkelijk
Het in juli als Originalausgabe in Knaur Taschenbuch Verlag verschenen lexicon begint bij Adam en Eva en eindigt met Zaubertrick, hetgeen 
verbazing wekt: niet omdat het geen mooie uitsmijter zou zijn, maar omdat het begrip Zensur, alfabetisch bekeken, na het thans laatste woord zou moeten komen. Om de lezer nu niet op te zadelen met een laatste lemma over censuur, is er een goocheltruc toegepast om ons in rust te laten geloven dat er nog wel degelijk iets te manipuleren valt.
Tussen het genoemde A-woord en het met een Z beginnende, worden meer dan vijftig thema’s behandeld uit geschiedenis, politiek, literatuur, kunsten, wetenschap en technologie, steeds — althans waar dat nuttig kan zijn — aangevuld met een lijstje aan het slot van het lemma. Of dat nu gaat om enkele befaamde citaten uit Goethe’s Faust, dan wel om wie belangrijke vrijmetselaars zijn geweest — of welke personen de tien laatste bibliothecarissen zijn geweest die hebben kunnen lezen wat er in de documenten van het geheime archief van het Vaticaan staat — dat alles vormt lexicografische kennis die men niet eerder op deze wijze bijeen heeft gezien. Dat het grafisch zeer goed verzorgde boek ook nog eens relatief weinig kost, is voor het verkijgen van extra macht als gevolg van extra kennis, een bijzonder koopje.
__________
Richard Fasten: Das Lexikon des verbotenen Wissens. 240 pagina’s, paperback. Knaur Taschenbuch Verlag, München, juli 2009. Knaur Taschenbuch 78231. ISBN 978-3-426-78231; Prijs € 8,95 (in de Duitse Bondsrepubliek en in Nederland bij Buchhandlung Die Weisse Rose te Amsterdam.)
____________
Afbeeldingen
1. Voorzijde van het nieuwe lexicon.
2. Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) in 1828. Dit Duitse Universalgenie komt voor in het lemma over Faust en in dat over de Freimaurer.
Kunst en cultuur 