Nicholas Nickleby wordt ‘Am Abend vorgelesen’

In de, op deze site regelmatig genoemde programmareeks, Am Abend vorgelesen van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur wordt gedurende de twee laatste avonden van januari en de eerste avond van februari steeds het gebruikelijke half uur van genoemd programma ─ tussen 22:05 uur en 22:35 uur ─ gewijd aan voordrachten uit de roman Nicholas Nickleby uit de jaren 1838-1839 van de Engelse, tot in onze dagen zeer populaire schrijver Charles Dickens (1812-1870). De gedeelten uit dat boek worden gelezen door de Duitse toneelspeler en filmacteur Hans Paetsch (1909-2002). Gezien de levensdata van deze spreker mogen we ervan uitgaan dat het hier oudere opnamen betreft uit het laatste deel van de twintigste eeuw. Dat doet aan de kwaliteit, het belang en de vreugde van het luisteren echter niets af.

Fontanes Irrungen Wirrungen in 14 onderdelen

Op dinsdag 27 december wordt de eerste aflevering uitgezonden van een veertiendelige reeks voordrachten uit de roman Irrungen Wirrungen uit 1888 van één der belangrijkste figuren uit de Duitse letteren van tweede helft van de negentiende eeuw: Theodor Fontane (1819-1898).
De eerste vier afleveringen worden in de laatste week van 2011 uitgezonden, van dinsdag 27 tot en met vrijdag 30 december; de beide daarop volgende weken, de eerste van januari 2012 bieden beide keren vijf afleveringen, steeds van maandag 2 tot en met vrijdag 5 (de delen 5-10) en van maandag 9 tot en met vrijdag 13 januari (de delen 11-15).

Al die avonden kunt u een half uur luisteren naar de klassiekste onder de Duitse voorleesstemmen: die van Gerd Westphal (1920-2002), steeds tussen 22:05 uur en 22:35 uur, in het programma Am Abend vorgelesen van de regionale Duitse radiozender NDR Kultur.
__________
Theodor Fontane: Irrungen Wirrungen ─ Text und Kommentar, Suhrkamp BasisBibliothek (Nr. 81). Mit einem Kommentar von Helmut Nobis. 258 Seiten, Paperback. Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main, 2006. ISBN 978-3-518-18881-1

Verhalen van Johann Peter Hebel voorgelezen (2)

Op maandag 5 december begint, vanaf 22:05 uur, op de regionale Duitse radiozender NDR Kultur, de tweede helft van de tiendelige reeks verhalen van Johann Peter Hebel, die verleden maandag in het programma Am Abend vorgelesen is begonnen, en die deze week van maandag tot en met vrijdag 9 december zal worden voltooid. De vijf van deze week zijn:

Op maandag 5 december: Einträglicher Rätselhandel
Op dinsdag 6 december: Tod vor Schrecken
Op woensdag 7 december: Die gute Mutter
Op donderdag 8 december: Das heimliche Gericht
Op vrijdag 9 december: Der betrogene Krämer

Daarmee heeft u kunnen luisteren naar tien van de in toaal 139 verhalen uit Schatzkästlein des rheinischen Hausfreundes.
__________
Afbeelding: Standbeeld van de dichter in het Hebelpark in Lörrach, van de hand van Wilhelm Gerstel (1879-1963).

Verhalen van Johann Peter Hebel voorgelezen (1)

In het, op deze site veelvuldig aan de orde gekomen, programma Am Abend vorgelesen van de regionale Duitse radiozender NDR Kultur worden de komende twee weken ─ in die beide perioden, zoals dat gebruikelijk is, van maandag tot en met vrijdag, steeds tussen 22:05 uur en 22:35 uur ─ in totaal tien voordrachten gehouden door acteur Manfred Schradi (1921-1996), uit de verhalen van de Duitse schrijver Johann Peter Hebel (1760-1826). De data met betrekking tot het leven van de voorlezer geven reeds aan dat het hier gaat om al wat oudere opnamen, maar wie het werk van Hebel een beetje kent, zal dat geen enkel bezwaar vinden.

De verhalen in kwestie ─ vijf deze week, en evenzovele in de week die daarop aansluit ─ zijn alle afkomstig uit Schatzkästlein des rheinischen Hausfreundes, uitgegeven door Cotta te Stuttgart in 1811.

Deze week zijn dat Drei Wünsche op maandag 28 november; Kannitverstan op dinsdag 29 november, op woensdag de 30ste november gevolgd door Merkwürdiges Schicksal eines jungen Engländers. Op donderdag 1 december wordt de reeks voortgezet met Unverhofftes Wiedersehen, waarna op vrijdag, de tweede dag van de laatste maand van het jaar 2012, het verhaal Hilfe in der Not deze eerste helft van de reeks afgesloten.

__________

Afbeelding: Standbeeld bij de Peterskirche in Basel, de geboorteplaats van Johann Peter Hebel.

Luisteren naar delen uit Die Waffen nieder

Bertha von Suttner in 1906.

In de programmareeks Am Abend vorgelesen dat gewoonlijk elke werkdag ’s avonds tussen 22:05 uur en 22:35 uur door de Duitse regionale radiozender NDR Kultur wordt uitgezonden, kunnen geïnteresseerden drie avonden achtereen luisteren naar een inmiddels historische opname waarin Marianne Kehlau (1925-2002), die niet alleen als toneelspeelster op de planken stond, maar tevens werkzaam was als hoorspel-actrice en als stem voor nasynchronisatie van films ─ een weerzinwekkend-heilloos gebeuren dat de debilisering in ernstige mate in de hand werkt ─, die zal voorlezen uit het boek Die Waffen nieder, een pacifistische document van de in 1843 te Praag geboren Bertha Sophie Felicitas, barones von Suttner, afstammeling uit een Boheemse adellijke familie, die zich relatief snel tot het gedachtegoed van het pacifisme voelde aangetrokken. Ze vervulde talrijke functies in het openbare leven. Onder meer was ze enige tijd secretaresse van Alfred Nobel (1833-1896), die haar zeer bewonderde.
In 1905 werd voor de vijfde keer de Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt, en voor de eerste keer aan een vrouw: Bertha von Suttner viel die eer te beurt.

In 1899 heeft deze haar levensgeschiedenis op schrift gesteld als Die Waffen nieder, een boek dat in het daarop volgende jaar in Dresden is verschenen bij E. Pierson’s Verlag (Inhaber Richard Liecke, königlich-kaiserlicher Verlagsbuchhändler). Dit geschrift bereikte hoge oplagen, mede in vertalingen.

Op maandag 31 oktober, dinsdag 1 november en woensdag 2 november kunt u, steeds een half uur luisteren naar delen uit genoemd boek.

Zeven avonden Arthur Schnitzler: Fräulein Else

Arthur Schnitzler op een historische foto uit 1912, genomen door Ferdinand Schmutzer (1870-1928).

Am Abend vorgelesen
In het ─ voor de regelmatige lezer van deze website ─ bekende programma Am Abend voegelesen van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur start op maandag 3 oktober de zevendelige reeks waarin (uit) het verhaal Fräulein Else uit 1924 van Arthur Schnitzler (1862-1931) wordt voorgelezen. Die auteur met de stad Wenen tijdens het fin de siècle als standplaats had, wordt wel eens beschouwd ─ en zag zichzelf vast en zeker ook wel zo ─ als de literaire tegenhanger van zijn tijdgenoot de Weense psychoanalyticus Sigmund Freud (1856-1939). De novelle Fräulein Else is verfilmd met onder meer Curd Jürgens.
De uitzendingen worden, zoals dat gebruikelijk is, gerealiseerd op werkdagen, steeds tussen 22:00 uur en 22:35 uur. Dit betekent dat het zesde en zevende deel van de reeks in de week erna, hoogstwaarschijnlijk op maandag 10 en dinsdag 11 oktober zullen worden voorgelezen.

Am Abend vorgelesen
De Duitse acteur en spreker Klaus Nägelen (geboren 1927) leest vijf avonden goed een half uur voor uit het oeuvre van de zeer uitzonderlijke, door Hitlers monsterbeesten vermoorde, auteur Erich Mühsam (1878-1934). Dat geschiedt, waarschijnlijk in een herhaling, in het vaste programma van de regionale Duitse radiozender NDR Kultur: Am Abend  vorgelesen. Van maandag 7 tot en met vrijdag 11 maart is steeds tussen 22:00 uur en 22:35 uur een aflevering van de vijfdelige reeks te horen: Briefe und Schriften von Erich Mühsam — Anwalt der Verstoßenen

Politiek auteur en acteur
In het eerste kwart van de twintigste eeuw — met name in de jaren 1910-1925 — heeft Erich Mühsam een niet te verwaarlozen functie vervuld in het toen zeer roerige Duitsland: hij heft mede het gezicht bepaald van de cultuur, zowel qua letteren als algemeen maatschappelijk, in verband met een niet onaanzienlijk deel van de talrijke, ingrijpende veranderingen in het culturele en poitieke leven van Duitsland.
In genoemde jaren heeft Erich Mühsam een dagboek bijgehouden dat decennialang achtergehouden werd. In september 1994 zijn de ruim 400 bladzijden tellende dagboeken voor het eerst uitgegeven in de reeks studio dtv. De derde druk is, eveneens bij dtv, in juli 2004 uitgekomen, doch helaas inmiddels uitverkocht. Die Tagebücher bieden een kroniek van alles wat deze schrijver heeft gesignaleerd aan conflicten in de samenleving, in zijn eigen affaires en ontmoetingen en, niet te vergeten, zijn aanvaringen met het ‘gezag’.
Dat dat gezag in de jaren dertig zou bestaan uit het beestentuig van Hitlers nationaal-socialisten, viel te verwachten, ook voor de auteur zelf, die de woelingen in de maatschappij heel goed wist te duiden. Hij werd, na de Rijksdagbrand, in zogeheten Schutzhaft genomen en vervolgens van het ene concentratiekamp naar het andere gesleept. Internationale pogingen om hem vrij te krijgen, liepen op niets uit: anderhalf jaar heeft het Beest uit de Afgrond Mühsam gemarteld: één voor één werden hem de baardharen uitgetrokken.
Ten slotte, in de nacht van 9 op 10 juli konden de nazi’s kennelijk geen sadistische monsterlijkheden meer verzinnen en hebben ze Erich Müsam vermoord, maar gaven als verklaring voor zijn dood: zelfmoord. Zijn naam was een voorteken: hij leidde een zeer moeizaam leven.

Voorzijde van de laatst verschenen dtv-editie (2004) van de Tagebücher van Erich Mühsam, vol verbijsterende zaken, welke voor ons nauwelijks te bevatten zijn.

Als we in het tweede decennium van de ééntwintigste eeuw niet heel erg oppassen en waken voor een al te diep maatschappelijk afglijden, onder meer van stromingen om ons heen, tot op de etterende bodem van de beerput van het neofascisme, zullen alle, dan als linkse hobbyïsten gekwalificeerden, opnieuw worden geïnterneerd en zullen de beestachtigheden uit die Mühsam-dagen opnieuw op zelfstandig denkenden met een kritische instelling worden losgelaten: de geschiedenis zal zich dan beslist herhalen, opnieuw erger dan tevoren.
Erich Mühsam zag het allemaal aankomen, doordat hij in staat was structuren te doorzien. Tal van huid
ige intellectuelen zouden van hem kunnen leren, doch hun weerzinwekkende opportunisme weerhoudt hen daarvan.

Voorlezen uit het oeuvre van Georg Büchner

Der Hessische Landbote
Op de avonden van maandag 28 februari tot en met vrijdag 4 maart wordt via de Duitse regionale radiozender NDR Kultur, steeds tussen 22:00 uur en 22:35 uur, een aflevering van het programma Am Abend vorgelesen voorgesteld.

Grande Disco (1973), Denkmal für Georg Büchner te Darmstadt. Gerealiseerd door de Italiaanse beeldhouwer Arnaldo Pomodoro (*1926).

Deze hele week zullen teksten klinken uit de Erzählungen und Briefe van Georg Büchner (1813-1837). Op maandag 28 februari leest Bodo Primus (*1938) uit Der Hessische Landbote van 1834.

Jacob Michael Reinhold Lenz

Lenz
Voorlezing uit Lenz — Novelle, unvollendet van dezelfde auteur wordt verspreid over twee avonden. We horen dan de stem van acteur Hannes Messemer (1924-1991). Op dinsdag 1, en woensdag 2 maart kan binnen dat, in totaal ruime, uur het verhaal uit 1835 over de collega-auteur Jacob Michael Reinhold Lenz (1751-1792) aan de luisteraars worden overgebracht.
De beide laatste uitzendingen van deze week van het programma Am Abend vorgelesen zijn ingeruimd voor nog een bijdrage uit de Erzählungen und Briefe van Georg Büchner: Der grässliche Fatalismus der Geschichte, voorgelezen door Christoph Bantzer (*1936).
Donderdag 3 en vrijdag 4 maart, op de gebruikelijke uitzendtijd.

Gottfried Keller voorgelezen op NDR Kultur

Nadat aanstaande maandag, 24 januari, de laatste van vier afleveringen zal worden uitgezonden waarin het verhaal Pankraz, der Schmoller in het vaste onderdeel van de avond-uitzendingen van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur, Am Abend vorgelesen, te beluisteren valt, volgt de dag erna, in datzelfde programma op dezelfde zender en in dezelfde tijdspanne, tussen 22:00 uur en 22:35 uur, de eerste aflevering van een ander, heel wat beroemder, verhaal van Gottfried Keller.
Dat zal zes uitzendingen in beslag nemen: Romeo und Julia auf dem Dorfe, dat niet alleen heeft gediend als basis voor enkele verfilmingen, maar dat eveneens is gebruikt om een muziekdrama te realiseren. Het verhaal stamt uit de eerder genoemde, eerste bundel Die Leute von Seldwyla uit 1856.
Vier van deze zes radio-uitzendingen zullen worden gerealiseerd op dinsdag 25 tot en met vrijdag 28 januari, en in de week erna worden de delen 5 en 6 uitgezonden op maandag 31 januari en dinsdag 1 februari.
__________
Gottfried Keller: Romeo und Julia auf dem Dorfe. Bibliothek der Erstausgaben, dtv 2736; Prijs in Duitsland en bij Boekhandel Die Weisse Rose in Amsterdam: € 4, —.

Rudyard Kipling met drie verhalen op NDR Kultur

Film-, televisie- en toneel- acteur Uwe Friedrichsen Foto:Hamburg 2010.

Verspreid over twee avonden worden, in het programma Am Abend vorgelesen van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur, samen drie verhalen voorgesteld van de Nobelprijswinnaar Literatuur (1907), Rudyard Kipling (1865-1936), zij het dan ook dat een Duitse stem — die van film-, televisie- en toneelacteur Uwe Friedrichsen (geb. 1934) — deze zal voorlezen.
Daarbij gaat het om Wie das Elefantenkind seinen Rüssel bekam (oorspronkelijke titel: The Elephant child) en Wie das Kamel seinen Buckel bekam (oorspronkelijk: How the Camel got his Hump). Deze beide verhalen zijn afkomstig uit de bundel Just so stories, welke voor het eerst is verschenen in 1902. Ze zijn in die Duitse vertaling te beluisteren op maandag 17 januari, tussen 22:00 uur en 22:35 uur in het opgemelde radioprogramma.

Dinsdag 18 januari volgt een derde verhaal van dezelfde auteur, in hetzelfde programma, van dezelfde zender, op hetzelfde tijdstip: Eine Komödie am Wegesrand (oorspronkelijk: A Wayside Comedy) uit 1888, voor het eerst verschenen in India in de krant The Week’s News van 21 januari van dat jaar. Later is het ook elders verschenen en opgenomen in diverse bundels verhalen.